รัฐสภาคือตัวแทนของประชาชน…จริงไหม?

ตามหลักการแล้วรัฐสภาคือผู้แทนของประชาชนที่เข้าไปทำงานร่วมกันในการกำหนดนโยบายและการดำเนินการตามเป้าหมายเพื่อประเทศชาติ แต่ในความเป็นจริงประชาชนแทบจะไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลการทำงานของรัฐสภา เนื่องจากเอกสารต่าง ๆ เป็นข้อมูลที่เข้าใจยากและต้องใช้เวลานานในการค้นหาและทำความเข้าใจ 

แต่มันคงจะไม่ดีถ้า ‘พวกเรา’ ในฐานะประชาชนปล่อยให้รัฐสภาสามารถทำงานได้ตามอำเภอใจโดยไม่ได้ถูกตรวจสอบและกดดันโดยภาคประชาสังคม เพราะหนึ่งในหลักการที่สำคัญที่สุดของระบอบประชาธิปไตยคือ การมีส่วนร่วมของภาคประชาชน นั่นหมายความว่าสิทธิและหน้าที่ในฐานะประชาชนของเราทุกคนไม่ได้สิ้นสุดแค่วันเลือกตั้ง แต่ยังรวมไปถึงการติดตามและตรวจสอบการทำงานในทุกมิติของรัฐสภาหลังจากนั้นด้วย

ด้วยเหตุนี้เอง Punch Up และ WeVis ที่มีความต้องการสร้างเครื่องมือติดตามการทำงานของรัฐบาลและรัฐสภาให้แก่ประชาชน จึงได้ออกแบบโครงการ Parliament Watch แพลตฟอร์มที่รวบรวมเว็บไซต์เกี่ยวกับการทำงานของรัฐสภาไว้ในแหล่งเดียว ได้แก่

1. They Work for Us: เว็บไซต์ติดตามการทำงานของผู้แทนราษฎร ที่มีทั้งข้อมูลของสมาชิกสภาฯ และการทำงานที่ผ่านมา
2. Promise Tracker: เว็บไซต์ติดตามนโยบายของพรรคการเมืองที่ได้เป็นรัฐบาล เป็นการรวบรวมผลงานด้านนิติบัญญัติ เพื่อติดตามสัญญาที่รัฐบาลเคยให้ไว้กับประชาชนตอนหาเสียง
3. Law Watch: เว็บไซต์ติดตามร่างกฎหมายที่เข้ากระบวนการรัฐสภา



ที่มา: เว็บไซต์ They Work for Us

ที่มา: เว็บไซต์ Promise Tracker

ที่มา: เว็บไซต์ Law Watch

โดย Parliament Watch จะกลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่สร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ผ่านการพัฒนาเครื่องมือติดตามการทำงานของรัฐสภาได้อย่างสะดวกผ่านระบบออนไลน์ และสร้างมาตรฐานให้การเมืองไทยมีความโปร่งใส (Transparency) และผลักดันให้เกิดความรับผิดชอบทางการเมือง (Accountability) รวมไปถึงการเปิดเผยข้อมูลที่มีคุณภาพ (Open Data) จากรัฐสภา

ทำไมต้องติดตามการทำงานของรัฐสภา?

การติดตามการทำงานของรัฐสภาก็เหมือนกับการเพิ่มแรงกดดันทางสังคม หรือ Social Pressure เพื่อให้สมาชิกในรัฐสภาไม่สามารถเอาเปรียบประชาชนได้ เริ่มตั้งแต่การทำงานของรัฐบาลที่ต้องเป็นไปตามคำสัญญาที่ให้ไว้ในช่วงหาเสียง โดยผลสำรวจพบว่ากว่า 91.4% ของประชาชนต้องการให้รัฐบาลทำตามนโยบายหาเสียง ซึ่งก็แปลว่านโยบายที่พรรคการเมืองใช้หาเสียงมีผลต่อการลงคะแนนเลือกตั้งของประชาชนมาก แต่ในหลายครั้งเมื่อการเลือกตั้งผ่านไปแล้ว รัฐบาลก็ไม่สามารถทำตามนโยบายที่สัญญาไว้ได้อย่างสมบูรณ์ นอกจากนี้ ประชาชนควรมีส่วนร่วมในการตรวจสอบการทำงานของรัฐสภาด้วยเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นสภาผู้แทนราษฎร หรือวุฒิสภาก็ล้วนเป็นตัวแทนของประชาชนในการออกนโยบายและกฎหมาย ดังนั้น ประชาชนก็ควรจะสามารถรับรู้ได้ว่ารัฐสภาทำงานส่วนไหนไปแล้วบ้าง และมีผลการดำเนินการอย่างไร เพราะสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นประโยชน์ของประชนทั้งสิ้น

การดำเนินงานของโครงการ Parliament Watch

การดำเนินงานของโครงการ Parliament Watch มุ่งให้เกิดธรรมาภิบาลของรัฐสภาทั้งในด้านความโปร่งใส (Transparency) การมีความรับผิดชอบทางการเมือง (Accountability) และการมีส่วนร่วมของประชาชน (Participation) โดยมีแนวทางการดำเนินงานคือ

• ออกแบบและพัฒนาเว็บไซต์ Parliament Watch ด้วยการรวบรวมชุดข้อมูล และนำเสนอเว็บไซต์ด้วยรูปแบบ Data Visualization ที่ง่ายและสะดวกต่อการทำความเข้าใจ ลดปัญหาเดิมเรื่องการเข้าถึงข้อมูลเอกสารของรัฐสภาที่อ่านยากและใช้เวลาในการทำความเข้าใจนาน
• ประชาสัมพันธ์และแนะนำการใช้งานเครื่องมือ โดยผู้จัดทำโครงการจะเปิดให้ใช้งานและเผยแพร่เครื่องมือผ่านเว็บไซต์ จากนั้นจะมีการแนะนำการใช้งานและรับฟังความคิดเห็นกับกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ สื่อมวลชน ประชาชนทั่วไป องค์กรภาคประชาสังคม และพรรคการเมือง
• ยิ่งไปกว่านั้น ผู้จัดทำโครงการยังเล็งเห็นประโยชน์ของเครื่องมือในระยะยาว โดยจะมีการเผยแพร่แพลตฟอร์มในลักษณะ Open Source และข้อมูลเปิด (Open Data) อีกทั้งจะมีการบำรุงรักษาและอัปเดตข้อมูลให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอ

ปัจจุบันโครงการ Parliament Watch กำลังอยู่ในขั้นตอนวางแผนและพัฒนาเว็บไซต์ และในปี 2567 เราจะได้เห็นหน้าตาและการใช้งานของเครื่องมือนี้พร้อม ๆ กัน หากใครสนใจเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องกับโครงการ Parliament Watch สามารถเข้าไปลองใช้เครื่องมืออื่น ๆ ที่มีอยู่แล้วได้ ไม่ว่าจะเป็น

• They Work for Us 
• Promise Tracker 
• Law Watch 

หรือสามารถติดตามความเคลื่อนไหวของโครงการได้ที่:

Facebook: WeVis 

Facebook: Punch Up